Choć w skali globalnej wegetarian i wegan nadal jest stosunkowo niewiele (według badań ok. 5 proc.), to już prawie co piąty konsument na świecie deklaruje, że stara się jeść coraz mniej mięsa. Ta tendencja powoduje, że rynek produktów wyprodukowanych jedynie na bazie roślin zdecydowanie się powiększa.
Według danych kalifornijskiego Instytutu Badawczego Grand View Research, globalny rynek żywności wegańskiej został w roku 2018 oceniony na 12,69 biliona dolarów, i uważa się że w ciągu najbliższych lat do roku 2025 powiększy się on jeszcze o 9,6 %. Znaczącym czynnikiem, odpowiedzialnym za jego wzrost, jest poszerzająca się coraz bardziej świadomość, dotycząca korzyści płynących ze stosowania diety roślinnej. Obecnie weganizm najbardziej popularny jest w Ameryce Północnej, Europie oraz regionie Azji i Pacyfiku.
Dlaczego weganizm?
Wszystkie przytoczone fakty świadczą niezbicie o gwałtownym wzroście popularności diety roślinnej na całym globie. Najwięcej wegan zamieszkuje obecnie Stany Zjednoczone, Australię, Wielką Brytanię, Nową Zelandię, Szwecję, Kanadę, Izrael, Irlandię, Austrię i Niemcy. Wśród samych Amerykanów, przez ostatnie kilka lat, jedna trzecia ludności deklarowała rezygnacje albo ograniczenie konsumpcji mięsa. Rosnąca świadomość zalet zdrowotnych jedzenia roślinnego zwiększa regularnie liczbę konsumentów z tego segmentu. Żywność wegańska wpływa pozytywnie na stabilizacje ciśnienia krwi i zmniejsza ryzyko chorób serca, udaru, raka prostaty, raka odbytu, poziomu cholesterolu, i przez to zapobiega przedwczesnej śmierci. Obecny wybuch epidemii koronawirusa zdaje się również zdecydowanie przemawiać przeciwko jedzeniu mięsa.
Kierunki rozwoju
Podczas gdy na świecie wartość rynku mleka roślinnego to już 16 mld dol., w Polsce szacowana jest ona na około 140 mln zł. W ostatnich 2 latach, największą część rynku produktów wegańskich stanowiły właśnie alternatywy przemysłu mlecznego, i generowały one ponad 50 proc. jego dochodu.
Powodem wzrastającego popytu na zamienniki przemysłu mlecznego jest fakt, iż około 65 proc. światowej populacji cierpi obecnie na nietolerancję glukozy. Ponadto, dostępność dużej ilości produktów, takich jak wegańskie sery, jogurty, lody i przekąski przyciąga również i nie-wegan, a tym samym rozszerza obszar potencjalnych konsumentów tego segmentu rynkowego. Znacząco przyczynia się również do wzrostu liczby konsumentów, wprowadzanie przez producentów rozmaitych wariantów smakowych i szerokiej gamy opakowań tych produktów, Wśród nich, największą popularnością cieszą się obecnie się sery roślinne. Wzrastająca podaż oferowanych artykułów wegańskich, wraz z powiększającą się stale liczbą osób nietolerujących glukozę wydaje się wypełniać zapotrzebowanie na te produkty.
Coraz częściej bierze się też pod uwagę zastosowanie w produkcji żywności tzw.‘czystego mięsa’, czyli mięsa laboratoryjnie hodowlanego (w jego produkcję zainwestował m.in. Bill Gates). Według raportu firmy AT Kearney, w 2040 r. mięso ze zwierząt będzie stanowić tylko za 40 proc. rynku mięsnego, natomiast 35 proc. będzie pochodziło z hodowli laboratoryjnej, a 25 proc. wypełnią roślinne zamienniki. Już w 2025 r., ich udział prognozowany jest na 10 proc rynku. Według prognoz analityków firmy Barclays, za 10 lat rynek roślinnych zamienników mięsa wart będzie 140 miliardów dolarów.
Stacjonarnie czy online?
Największym z kanałów dystrybucyjnych żywności wegańskiej był do tej pory rynek stacjonarny i przewiduje się, że we wspomnianym okresie do 2025 roku takim pozostanie. Zaliczamy do niego zwykłe sklepy spożywcze, specjalistyczne sklepy ze zdrową żywnością, hiper- i supermarkety. Wzrastająca nieustannie liczba tych dwóch ostatnich zwiększyła się w ostatnim czasie wpływając znacząco na całościową sprzedaż; ponadto konsumenci preferują zakupy tego typu produktów również w małych sklepach o tradycyjnych siedzibach ze względu na dużą dostępność i wybór w asortymencie.
Jednakże rynek internetowy żywności wegańskiej jest obecnie oceniany jako wzrostowy i ze względu na coraz powszechniejsze używanie smartfonów szacuje się do roku 2025 jego zdecydowane powiększenie. Obecnie około 48% amerykańskich konsumentów kupuje przynajmniej część wegańskich produktów spożywczych online, i w ciągu najbliższej przyszłości odsetek ten przewiduje się zwiększyć, albowiem wiele sieci detalicznych na całym świecie inwestuje znacząco w kanał dystrybucji internetowej. Trend ten zapoczątkowała międzynarodowa korporacja Welmart, a w roku 2018 znacząco zainwestował w sprzedaż online na kluczowych rynkach spożywczych inny handlowy gigant – Kroger Co . Od tego czasu liczba spożywczych sklepów internetowych oferujących produkty roślinne nieustannie rośnie i tym samym powoduje znaczący wzrost sprzedaży w tym segmencie.
Według Instytutu Sprzedaży Spożywczej oraz serwisu IGD Chiny, największe obecnie rynki internetowego handlu żywnością na świecie stanowią obecnie Stany Zjednoczone, Japonia, Wielka Brytania, Korea Południowa, Francja, Australia, Niemcy, Kanada i Hiszpania.
Za oceanem
Do tej pory, ze względu na najwyższą populację wegan na swoim obszarze oraz z powodu wciąż zwiększającej się troski o los zwierząt w hodowlach przemysłowych i negatywny wpływ na środowisko, w rynku żywności wegańskiej przodowała Ameryka Północna. Amerykanie są w pełni świadomi, że wyprodukowanie kilograma wołowiny, to średnio ponad 14 tys. litrów wody i ponad 6 kg paszy, a poza tym z jego przyczyny do atmosfery trafia tyle CO2, co trzygodzinna jazda samochodem. Ponadto, w USA notuje się największą liczbę osób z nietolerancją glukozy, która podsyca popyt na alternatywy produktów mlecznych. W 2017 roku, korporacja Cal-Maine-Foods, oferująca żywność pochodzenia zwierzęcego, poniosła stratę 74 milionów dolarów, w związku z wzrastającym zapotrzebowaniem na roślinne zastępniki jajek.
Natomiast w regionie Azja- Pacyfik, w sektorze żywności wegańskiej, na okres przypadający do 2025 roku, prognozowany jest skok skumulowanego rocznego wskaźnika wzrostu CAGR aż o 12,1 % . Ponadto, powiększający się poziom dochodu na głowę w krajach rozwijających się, takich jak: Chiny, Indie, Tajlandia, Tajwan, i Bangladesz przyczyni się niewątpliwie do spotęgowania tego segmentu rynkowego, co skwapliwie postanowili wykorzystać wiodący producenci żywności, opartej na składnikach roślinnych.
Wysoka podaż żywności wegańskiej o różnych smakach i jej ciągła dywersyfikacja powodować będzie cały czas zwiększenie popytu na całym świecie, a główną strategią konkurowania między producentami będą innowacje. W styczniu zeszłego roku firma Danone – czołowy producent wyrobów mlecznych wprowadził na rynek wegański niskotłuszczowy grecki jogurt aż w 5 smakach.
Weganizm i wegetarianizm w Europie
Z danych Europejskiego Związku Wegetarian wynika, że 3,7 proc. Europejczyków jest wegetarianami, a 1,6 proc. deklaruje dietę wegańską. Analitycy firmy Mintel w raporcie wskazują , że już 10 proc. produktów spożywczych wprowadzanych na rynek europejski oznaczonych jest jako wegetariańskie. Według ich danych, w Europie w ciągu trzech lat, ilość firm zajmujących się produkcją dań i napojów roślinnych prawie się podwoiła. Z kolei, w ubiegłym roku, Komisja Europejska przebadała spożycie mięsa na unijnym rynku i prognozuje ona, iż w ciągu następnych 10 lat spadnie ono o 904 g, a spożycie białka roślinnego wzrośnie o 469 g na mieszkańca. Obecnie, w Unii Europejskiej ok. 42 proc. spożywanego białka ma pochodzenie roślinne, a 58 proc. odzwierzęce. Według przewidywań KE, po upływie następnej dekady będzie to już stosunek 50:50., czyli możemy mówić o prognozowanym 17-procentowym spadku spożycia białka zwierzęcego w Europie . Czy epidemia korona wirusa bezsprzecznie łączona ze spożywaniem produktów odzwierzęcych przyspieszy ten proces – pokaże przyszłość.
Na naszym podwórku
Polacy nie pozostają w tyle za Europejczykami, a trend przechodzenia na żywienie bezmięsne zdecydowanie przybiera w naszym kraju na sile. Według danych konsumenckich Mintela, prawie 60 proc. polskich konsumentów regularnie redukuje jedzenie mięsa. Z badań, które zostały przeprowadzone na zlecenie serwisu Pyszne.pl w 2017 r wynikało, że ilość wegetarian i wegan w Polsce wynosiła 1 milion (2,1 proc.) , natomiast 2 mln (4,2 proc) planowało przejście na dietę bezmięsną. Natomiast, według badania opinii publicznej przeprowadzonego w maju 2019 r. przez Panel Ariadna wynika, że już 6,6 proc. dorosłych osób deklarowało dietę wegetariańską, a 1,8 proc. na wegańską. Z kolei, 3,8 proc. badanych twierdziło, że z produktów mięsnych jada tylko ryby. Ten trend rośnie wraz z malejącym wiekiem respondentów. Z Panelu Ariadna i według danych Mintela wynika, że, w przedziale wiekowym 18–34 lat w ubiegłym roku nie jadło mięsa co najmniej 10 proc. osób.
Jak widać, wegetarianizm, który jeszcze 10 lat temu w Polsce stanowił niszę, obecnie stał się silną tendencją o ogromnym znaczeniu rynkowym. Warto również wspomnieć, że Warszawa od lat sytuuje się się pośród 10 najbardziej przyjaznych wegetarianom miast świata, a 2019 r. znajdowało się w niej już 100 restauracji wegańskich i wegetariańskich.