Border collie, to rasa należąca do grupy psów pasterskich i zaganiających. Są to średniej wielkości owczarki o wielkim temperamencie, które w genach odziedziczyły opiekuńczość i cierpliwość.
Bordery są przede wszystkim psami pasterskimi, sprawdzają się także jako psy ratownicze , w dogoterapii czy przy wykrywaniu narkotyków. Są też niedoścignione w psich sportach. W stosunku do innych psów cechuje je tolerancja, nie wszczynają bójek i chętnie się z nimi bawią, jeśli te dorównują im kondycją. Potrzebują dużo ruchu, połączonego z wykonywaniem konkretnych zadań. Pozostawione same sobie, nawet na dużym terenie, będą się nudzić, co może skutkować nieposłuszeństwem, skłonnością do ucieczek i niszczeniem rzeczy.
Historia
Przodkowie border collie wywodzą się od psów Rzymian, które towarzyszyły legionom w czasie podboju Brytanii. Po upadku Imperium Rzymskiego, na Wyspy Brytyjskie dotarli wikingowie, a wraz z nimi psy w typie szpiców, używane do wypasania stad, które krzyżowały się z osiadłymi; i tak powstali przodkowie angielskich ras pasterskich. Pierwsza wzmianka o ponadprzeciętnie wytrzymałym i psie, doskonale panującym nad stadem znajduje się w książce Johna Caiusa z roku 1576. Można przeczytać w niej opis psów, które nie tylko wypasały bydło, ale również pędziły je na targ.
Od XV w. na wyspach brytyjskich rosła liczba zwierząt w gospodarstwach, a wraz z nią zapotrzebowanie na owczarki. Prawdziwa hodowla border collie rozpoczęła się pod koniec XIX wieku, a ich protoplastą był pies o imieniu Old Hemp, który odznaczał się ponadprzeciętnymi cechami. Spłodził on ponad 200 szczeniąt, i wiele spośród dzisiejszych przedstawicieli tej rasy jest jego potomkami.
Wygląd
Obecnie, w obrębie rasy kształtują się podziały w kwestii wzorca między psami wystawowymi a użytkowymi. Te drugie, charakteryzuje lżejsza budowa ciała, mniej obfita sierść oraz wydłużony kształt głowy. Samce border collie dorastają zazwyczaj do ok. 58 cm, suczki do ok. 50 cm. Waga psów waha się między 15-20 kg. Ich sierść występuje w dwóch długościach: długo- i krótkowłosej, oraz charakteryzuje się grubym podszerstkiem. Najczęstszym umaszczeniem borderów jest czarno-białe, jednak standard zezwala na niemal wszystkie możliwe kolory, przy czym biel nie powinna nigdy stanowić więcej niż 30 proc. powierzchni ciała. Możliwe jest umaszczenie czerwone, niebieskie, blue-merle, red-merle i lilac. Psy te zwykle mają brązowe oczy, ale zdarzają się też oczy niebieskie i różnobarwne.
Charakter
Przed zakupem border collie koniecznie należy zdać sobie sprawę, czy jest się w stanie zaspokoić wymagania tej rasy. Niedostateczne umysłowe zaangażowanie bordera nierzadko prowadzi do problematycznych zachowań z jego strony. Silny instynkt pasterski sprawia, że usiłuje on zaganiać wszystko, co się rusza – ptaki, samochody na ulicy, rowerzystów, spacerowiczów lub dzieci na placach zabaw.
Ze względu na to, że jest psem przyjacielskim i nie wykazuje agresji, uważa się, że nadaje się do dla rodzin z dziećmi. Jednakże, należy zwrócić uwagę na szczególnie wrażliwe osobniki, którym może nie odpowiadać nadmierna energia naszych milusińskich. Ponadto, border collie lubi kontrolować otoczenie, stąd mogą się pojawić takie problemy jak zaganianie i podszczypywanie bawiących się dzieci, dlatego też nie jest wskazany przy tych najmłodszych. Różnie mogą też ułożyć się jego relacje z innymi zwierzętami, gdyż choć raczej na nie poluje, u wielu z przedstawicieli tej rasy można zaobserwować instynkt łowiecki, co niekoniecznie spodoba się kotom.
Border nie jest natomiast hałaśliwy, jeżeli szczeka, to znaczy, że ma powód. Pies ten źle znosi samotność, gdyż jest uczuciowy i wrażliwy oraz łaknie kontaktu z człowiekiem. Potrafi być nachalny i może wręcz zaczepiać, aby zainteresować sobą właściciela. Ze względu na wysoki poziom aktywności, mieszkanie z nim w bloku nie będzie zbyt dobrym pomysłem.
Aby zapanować nad borderem, potrzebne są podstawy posłuszeństwa; można go też szkolić użytkowo i do sportu.
Border
collie są uważane przez badacza Stanleya Corena za
najinteligentniejszą rasę psów. Z tego też powodu, wymagają
nieustannego zajęcia i ćwiczeń umysłowych. Najlepiej wybierać
dla nich aktywności związane z ich instynktem, czyli prowadzeniem
stada, lub treibball. Psy te sprawdzają się też w agility,
flyballu, frisbee, obedience, czy tańcu z psem, gdzie często
zajmują miejsca na podium.
.
Zdrowie
Zaspokajanie potrzeb umysłowych i fizycznych psów rasy border collie stanowi wyzwanie, jednak w kwestiach zdrowia nie sprawiają one wielu problemów. Miewają skłonności do chorób oczu – anomalii oka collie. Częsta jest również dysplazja stawów biodrowych i łokciowych (aż 10 proc jest obarczonych tą chorobą), a także mutacja w genie MDR1, która powoduje nadwrażliwość na iwermektynę. Podanie psu leku z tą substancją może skończyć się dla niego wstrząsem, a nawet śmiercią, należy więc wykonać stosowne badania genetyczne.
Inne schorzenia
- głuchota, aż 15 proc. psów o umaszczeniu marmurkowatym,
- zwichnięcie rzepki,
- zespół uwięźniętych neutrofilów
- postępujący zanik siatkówki ,
- zaburzenia wchłaniania witaminy B12,
- neuronalna lipofuscynoza ceroidowa),
- przetrwała błona źreniczna,
- zaćma,
- dysplazja siatkówki,
- zwichnięcie soczewki,
- niedoczynność tarczycy,
- padaczka idiopatyczna.
Pielęgnacja
Właściciel border collie powinien kontrolować stan uszu, zębów i oczu swojego pupila oraz w razie potrzeby umiejętnie je oczyszczać. Sierść bordera wymaga czesania i usuwania martwego podszerstka oraz sporadycznie kąpieli.
Cena
Cena border collie Średnio wynosi 3000 zł za psa z hodowli zarejestrowanej w FCI. W przypadku szczeniąt po wybitnych rodzicach może wynosić 5000-6000 zł.
Ciekawostki
- bordery cechuje tzw. silne oko, stąd zdarza się, że i w życiu codziennym czasem czają się i skradają.
- początkowo ISDS nie zgadzało się, aby border collie został uznany za psa wystawowego, obawiając się, że wpłynie to niekorzystnie na jego walory użytkowe. Przystano na to dopiero w 1976 r.
- border collie” oficjalnie otrzymało swoją nazwę w 1916 r. za sprawą Jamesa Reida. „Border” odpowiadało nazwie regionu, natomiast drugi człon nazwy w dialekcie celtyckim oznacza coś użytecznego, ale również coś czarnego. Przyjęło się również, że na wszystkie owczarki mówiono „collie” (nie „colie”).